رجب، بيشتر ماه نماز است؛
رجب، بيشتر ماه نماز است؛ شعبان، بيشتر ماه دعا و روزه است؛ اين مناجات شعبانيه را ببينيد. من يكوقتى از امام (رضوان اللّه عليه) پرسيدم در اين دعاهاى مأثورى كه وجود دارد، شما كدام دعا را بيشتر از همه خوشتان مىآيد و دوست داريد. فرمودند: دعاى كميل و مناجات شعبانيه. اتفاقاً هر دو دعا هم مال ماه شعبان است؛ دعاى كميل كه مىدانيد اصلًا ورود اصلىاش مال شب نيمهى شعبان است، مناجات شعبانيه هم كه از ائمه نقل شده، متعلق به ماه شعبان است. لحن اين دو دعا به هم نزديك است؛ هر دو عاشقانه است. در مناجات شعبانيه: «و ان ادخلتنى النّار اعملت اهلها انّى احبّك»؛ جهنم هم كه من را ببرى، فرياد مىكشم تو را دوست دارم. و در دعاى كميل: «لئن تركتنى ناطقا لأضجّن اليك بين اهلها ضجيج الآملين و لأصرخنّ اليك صراخ المستصرخين و لأبكينّ بكاء الفاقدين»؛ اگر به من در جهنم اجازه بدهى و نطق را از من نگيرى، فرياد مىكشم؛ فريادِ اميدواران، فريادِ دلدادگان و فريادِ دلباختگان را.
فرصتى براى خودسازى، بالهايى برای پرواز
اين ماه، مقدمهاى براى ماه شعبان و بعد ماه رمضان است، اينكه اين سه ماه، فرصتى براى خودسازى در طول سال و تأمين ذخيره و نيروى لازم براى حركت عظيم زندگى و سرنوشت است. «اللهم اهدنى هدى المهتدين، و ارزقنى اجتهاد المجتهدين. » چنانكه در اين ماه مىخوانيم، دعاكننده از خداى متعال به وسيلهى اين دعاها درخواست مىكند كه به او نور هدايت بتاباند؛ او را تلاش و اجتهاد و كوشش بياموزد و توفيق آن را به او بدهد «و لا تجعل لي من الغافلين المبعدين.» و او را از غفلت برحذر دارد. يا در دعاى ديگر اين ماه مىخوانيم: «اللهم انى أسألك صبر الشاكرين لك و عمل الخائفين منك و يقين العابدين لك » اينها بالهايى است كه يك انسان با آنها مىتواند پرواز كند. صبر شكرگزاران، تلاش و عمل خائفان و يقين عبادتگران، ويژگيهايى است كه هم در اين ماه از خدا آنها را مىطلبيم و درخواست مىكنيم و هم از اين ادعيه درس مىگيريم كه در اين ماه بايد اينها را در خودمان فراهم كنيم.
فرصتى را براى استحكام رابطهى بين «عبد» و «رب»
در آستانه ى ماه مبارك رجب هستيم كه ماه بسيار بزرگ و مباركى است. اين ماه و ماه شعبان و ماه رمضان، عيد بندگان صالح خدا و اولياء اللّه محسوب مىشود؛ چون وقتِ مناجات و تضرّع و توجّه به حضرت ربّ الارباب است. بشر در هر برههاى از زمان و در هر شأنى از شئون اجتماعى كه باشد، به ارتباط با خداوند و دعا و توجّه و تضرّع نياز دارد. اين نياز، يك نياز اساسى است. بدون ارتباط با خدا، انسان در درون خود تهى است؛ بى مغز و بىمعنا و بىمحتواست. توجّه به خداوند و ارتباط با او، روحى است در كالبد انسان واقعى و حقيقى. هر فرصتى را براى استحكام رابطه ى بين «عبد» و «رب» بايد مغتنم شمرد؛ و فرصت ماه رجب، از اين فرصتهاست.
همه ى بدبختيهاى بشر، ناشى از دورى از خداست
ماه رجب، فرصت مغتنمى است براى همهى دلهاى مؤمن كه رابطهى خود را با خدا مستحكم كنند. انسان به اين ارتباط معنوى و روحى نيازمند است. دل غافل در معرض هجوم شيطان قرار مىگيرد و وقتى شيطان بر دل و جان آدمى تسلّط پيدا كرد، شرّ و فساد در دنيا به وجود مىآيد. راه علاج عميق و حقيقى در برخورد با هرگونه شرّ و فسادى در عالم، ارتباط با خدا و مصونيت بخشيدن به دل و جان خود از نفوذ و چيرگى شيطان است. اگر شيطان بر دلهاى انسانهايى كه منشأ آثار بزرگى در جوامع جهانى هستند، مسلّط نمىشد، دنيا روى آرامش به خود مىديد و انسانها از امنيّت و سلامت برخوردار بودند. همهى بدبختيهاى بشر، ناشى از دورى از خداست. لذا در اسلام فرصتهايى براى ارتباط ويژه با خداوند متعال معيّن شده است. يكى از اين فرصتها ماه رجب است. ماه رجب را قدر بدانيد. همهى دعاهايى كه در اين ماه وارد شده، درس است؛ صِرف لقلقهى زبان نيست. اين دعاها را با حضور قلب و با آگاهى از عمق معناى آنها، بر دل و زبانتان جارى كنيد. اگر انسان مسلمان- جوان و پير، زن و مرد- در ماه رجب و سپس ماه شعبان، رابطهى خود را با خداى متعال روان و نزديكتر كند، با آمادگى به ماه رمضان مىرسد؛ آنگاه ماه رمضان ضيافت الهى مىشود. انسان بايد آماده شود و سپس وارد ضيافت گردد
بارِ مبناى معنويت خود را تكميل نماييم
همچنين حلول ماه شعبان و اعياد شريف اين ماه پُربركت را تبريك عرض مىكنم. ماه شعبان يكى از فرصتهاى مغتنمى است كه در اختيار ماست. اين سه ماه- ماه رجب و شعبان و رمضان- ايّام بسيار مغتنمى است و بايد از بركات الهى در اين سه ماه استفاده كنيم و به قول نظاميها، بارِ مبناى معنويت خود را تكميل نماييم.
ماه رجب ماه نجات از دچار شدن به گيجى و گولى
ماه رمضان است. ماه رمضان تالار ضيافت الهى است؛ يك تالار عظيم كه اگر كسى وارد آن تالار شد و به خود فرصت داد و همت كرد كه از آنچه در آنجا خداى متعال آماده كرده، به خودش بهرهيى برساند، بهرهى فراوانى خواهد برد كه آن بهره در ماه شوال و ماههاى ديگرِ سال نيست؛ فقط مخصوص ماه رمضان است. انواع و اقسام ضيافتهاى الهى: رحمت الهى، عزت الهى، توفيق الهى، قرب الهى، استغناى ناشى از تفضل الهى، رزق مادى، رزق معنوى، همه در ماه رمضان است؛ اينها را سر سفرهى ماه رمضان گذاشتهاند. بعضىها مىآيند و به اين سفره نگاه نمىكنند و از وسط اين سفره و اشياء آن عبور مىكنند و مىروند و هيچى هم گيرشان نمىآيد؛ بعضىها يك چيز مختصرى برمىدارند؛ يك روزهاى مىگيريم ما؛ يك مختصركى، يك چيزى؛ اما بعضىها نه، حسابى مىنشينند سر اين سفره و از رحمت الهى كيسهى خودشان را پُر مىكنند؛ عزت مىخواهند، دنيا مىخواهند، آخرت مىخواهند؛ رفع گرفتارى مىخواهند، گشايش در زندگى مىخواهند، استغناى طبع مىخواهند، صفات و خُلق حسنه مىخواهند؛ هرچه مىخواهند، براى خودشان و براى ديگران برمىدارند. براى اينكه انسان بتواند وقتى وارد اين تالار شد، چشمش باز باشد، غافل نشود، دچار گيجى و گولى نشود كه سرش را بيندازد پايين و از اين در وارد شود و از آن در بيرون برود؛ نگاهى به دوروبر كند و استفادهاى ببرد و براى اينكه اين آمادگى در من و شما پيدا شود، اين ماه رجب و شعبان را قرار دادهاند؛ رجب يكجور، شعبان يكجور ديگر.
رجب، ماه صفا دادن به دل و طراوت بخشيدن به جان است
رجب، ماه صفا دادن به دل و طراوت بخشيدن به جان است؛ ماه توسل، خشوع، ذكر، توبه، خودسازى و پرداختن به زنگارهاى دل و زدودن سياهىها و تلخىها از جان است. دعاى ماه رجب، اعتكاف ماه رجب، نماز ماه رجب، همه وسيلهاى است براى اينكه ما بتوانيم دل و جان خود را صفا و طراوتى ببخشيم؛ سياهىها، تاريكىها و گرفتارىها را از خود دور كنيم و خودمان را روشن سازيم. اين، فرصت بزرگى است براى ما؛ بخصوص براى كسانى كه توفيق پيدا مىكنند در اين ايام اعتكاف كنند؛
ماه تشبه به امير المؤمنين
پس ماه رجب است، ماه عبادت است، ماه توسل به پروردگار است، ماه تضرع است؛ و در اين راه، ماه تشبه به امير المؤمنين است. با خدا ارتباطمان را قوى كنيم تا در ميدانهاى زندگى بتوانيم با ارادهى محكم، با قدم استوار و با ذهن روشن، وارد هر ميدانى بشويم.
اصلاح خود و زدودن غفلتها و ظلمتها از دل
ايام ماه مبارك رجب است. اولين چيزى كه در اين ايام و بعد در ايام ماه مبارك شعبان، بالاخره در پلهى سوم و بالاتر در ماه مبارك رمضان بايد مورد توجه يكايك ما قرار بگيرد- هرجا هستيم- اصلاح خود و زدودن غفلتها و ظلمتها از دل خود بايد باشد؛ اصل اين است. همهى اين ماجراها و كشمكشهائى كه در زندگى بشر، در بعثت انبياء، در مبارزات اجتماعى و سياسى و نظامىاى كه پيغمبران الهى با دشمنان خدا داشتند- رنجها، محنتها، شادىها، پيروزىها، شكستها، همه و همه- مقدمهى اين است كه انسان بتواند در هنگام عبور از اين مرزى كه ناگزير بايد از آن عبور كرد- يعنى مرز زندگى مادى و حيات اخروى و دائمى- شادمان باشد، خرسند باشد، حسرتزده نباشد؛ همهى حرفها براى اين است. اگر گفتهاند اخلاق خوب داشته باشيد، اگر گفتهاند عمل به اين مقررات داشته باشيد، اگر گفتهاند مبارزه كنيد، اگر گفتهاند عبادت كنيد، همه براى اين است كه اين مادهى خامى را كه به ما سپرده شده است، به كيفيت مطلوب و محصول بهينه برسانيم و از اين دروازه خارج كنيم؛ براى اين است كه اين صفحهى سفيدى كه به ما سپردند تا آن را با اعمال خود منقش كنيم، با نقش زيبائى، با نقش مطلوبى از آب در بياوريم و روى دست بگيريم و برويم. همه چيز آنجاست، سرنوشت آنجاست؛ اينها مقدمه است. در اين اردوگاهى كه ما امروز در آن مشغول تمرين هستيم، براى اينكه تا يك جائى اين تمرين به كار ما بيايد، بايد سعيمان بر اين باشد كه در اين اردوگاه از حد اكثر فرصتها استفاده كنيم؛ نگذاريم غنيمتى از دست برود، سرمايهاى سوخت و سوز بشود و چيزى در مقابل آن عائد نشود.
دعاهاى ماه رجب يك دريائى از معرفت است
امروز جامعه ى انقلابى ما، مردم مؤمن ما، نياز به اين دارند كه اين آرامش را، اين سكينه را، اين طمأنينه و وقار را در خودشان هرچه بيشتر به وجود بياورند. «الا بذكر اللَّه تطمئن القلوب». ياد خداست كه دلها را در ماجراهاى طوفانى دنيا و زندگى حفظ مىكند. ياد خدا را مغتنم بشماريد. ايام ماه رجب- همانطور كه گفتيم- نزديك است. دعاهاى ماه رجب يك دريائى از معرفت است. در دعا فقط اين نيست كه انسان دل را به خدا نزديك مىكند؛ اين هست، فراگيرى هم هست. در دعا هم تعليم است، هم تزكيه هست. دعا هم ذهن را- اين دعاهاى مأثور از ائمه (عليهمالسّلام)- روشن مىكند، حقايقى را، معارفى را به ما مىآموزد كه در زندگى به آنها نياز داريم، و هم دل را متوجه به خدا مىكند. ذكر الهى را خيلى بايد مغتنم بشمريد